Η Νευρογενής Βουλιμία είναι μια Διατροφική Διαταραχή όπου το άτομο καταναλώνει τεράστιες ποσότητες φαγητού χωρίς κανένα όριο και στη συνέχεια προσπαθεί να απαλλαγεί από αυτές, προκαλώντας εμετό, κάνοντας χρήση καθαρτικών ή διουρητικών, κάνοντας υπερβολική γυμναστική και υποβάλλοντας τον εαυτό του σε πολύ αυστηρή δίαιτα τις επόμενες μέρες.
Όταν το άτομο αυτό δεν κάνει κρίσεις Βουλιμίας, συνήθως βρίσκεται σε αρκετά περιορισμένη δίαιτα όπου και νιώθει έντονη πείνα ή λιγούρα. Με αφορμή όμως κάποιο γεγονός και αν όχι απλά την πείνα του, ξαναμπαίνει στο Βουλιμικό επεισόδιο.
Το προφιλ του Βουλιμικού ατόμου
Τα άτομα που υποφέρουν από Βουλιμία έχουν κυρίως την λανθασμένη πεποίθηση ότι η αξία τους ως άνθρωποι καθορίζεται από το πόσο ωραίο σώμα έχουν.
Κάνοντας δίαιτα πιστεύουν ότι αυτόματα θα είναι πιο ευτυχισμένοι και πιο επιτυχημένοι σε ένα πιο αδύνατο σώμα.
Όμως, επειδή συνήθως υποβάλλονται σε στερητικές δίαιτες, η στέρηση αυτή τους οδηγεί σε έντονη πείνα. Κάποιες φορές και σε αδυναμία λόγω της έλλειψης αρκετών θρεπτικών συστατικών, οδηγώντας τους σε υπερφαγικά επεισόδια.
Τα άτομα που πάσχουν από Βουλιμία ενδέχεται να είναι καταθλιπτικά, να έχουν τάσεις κλεπτομανίας ή και αυτοκτονίας και να κάνουν χρήση ουσιών. Το βάρος τους συνήθως είναι κανονικό ή κοντά στο κανονικό αν συνυπάρχει ανορεξία.
Ενώ συνήθως είναι πολύ δυναμικά άτομα, δυσκολεύονται πάρα πολύ να εξωτερικεύσουν τα συναισθήματά τους (θυμό, άγχος) όπως και δυσκολεύονται να ελέγξουν τις παρορμήσεις τους (τάσεις κλοπής, απόπειρες αυτοκτονίας). Τα άτομα με Βουλιμία ενεργούν επίσης χωρίς να λάβουν υπόψη τις συνέπειες των πράξεων. Δεν μπορούν να διαχειριστούν το άγχος και την πίεση.
Πολλά από τα άτομα με Διατροφικές Διαταραχές, φοβούνται να μεγαλώσουν και να αναλάβουν τις ευθύνες που πρέπει να αντιμετωπίσουν, αν και δεν το παραδέχεται κανένα από αυτά. Μέσω της δίαιτας και της εμμονής με τα κιλά τους αποφεύγουν να αναλάβουν ευθύνες και να διαχειριστούν καταστάσεις όπως η εφηβεία.
Βουλιμία: Αισθήματα και αντιδράσεις
Μετά την λήξη των υπερφαγικών επεισοδίων όπου το άτομο έχει χάσει τον έλεγχο, έρχονται οι ενοχές. Το άτομο με Βουλιμία φοβάται μήπως παχύνει και αποβάλλει ό,τι έφαγε χρησιμοποιώντας συνήθως καθαρτικούς τρόπους. Επίσης μπορεί να επιβάλλει στον εαυτό του την πλήρη ασιτία ή την υπερβολική άσκηση.
Αντιμετώπιση της Βουλιμίας: Στόχος 1ος
Για να αντιμετωπιστεί η Βουλιμία θα πρέπει πρώτα το άτομο να κατανοήσει το λόγο που το ωθεί σε αυτή τη συμπεριφορά και να την διακόψει. Όμως αυτό δεν είναι τόσο εύκολο.
Καταρχάς, θα πρέπει το άτομο να σταματήσει την όποια δίαιτα ακολουθεί. Θα πρέπει να ακολουθήσει ένα ισορροπημένο διατροφικό πλάνο χωρίς να περιορίζεται σε ποσότητες και τρόφιμα.
Ατιμετώπιση της Βουλιμίας: Στόχος 2ος
Δεύτερον, θα πρέπει να διακόψει την καθαρτική συμπεριφορά. Αυτό φαντάζει πολύ δύσκολο, ειδικά σε άτομα τα οποία κάνουν χρόνια εμετό. Η χρήση καθαρτικών τους έχει γίνει εθισμός αλλά και καθημερινότητα.
Πολύ σημαντικό είναι να θέλει να γίνει το άτομο καλά. Αν θέλει, θα γίνει. Αν όχι, είναι πολύ δύσκολο για τον εκάστοτε θεραπευτή να γιάνει αυτήν την ταλαιπωρημένη ψυχή.
Αρκετοί θεραπευτές πιστεύουν ότι η καθαρτική συμπεριφορά πρέπει να κόβεται σταδιακά και με αργούς ρυθμούς. Αυτός ο τρόπος είναι μακροχρόνιος μεν αλλά αποτελεσματικός δε, σε χρόνιους χρήστες αυτών των συμπεριφορών.
Αν όμως το περιστατικό δεν κάνει πολλά Βουλιμικά επεισόδια και δεν είναι χρόνια διαταραχή, τότε η καθαρτική συμπεριφορά θα πρέπει να κόβεται απευθείας.
Καλό είναι να μην αφήνουμε ανοιχτά παραθυράκια στους ασθενείς με Βουλιμία να κάνουν επεισόδια. Ούτε έστω και ένα την εβδομάδα και μετά να έχουν την λύση της κάθαρσης.
Καλό είναι να ενθαρρύνουμε τους ασθενείς να μην ξανακάνουν χρήση καθαρτικών ή εμετό όσο και αν έφαγαν. Πρώτα όμως θα πρέπει να εξηγήσουμε στους ασθενείς τις συνέπειες των καθαρτικών μεθόδων.
Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να έχουμε ήδη βρει μαζί με τον ασθενή ένα άλλο αντισταθμικό τρόπο και να τον έχει έτοιμο μετά την Βουλιμική κρίση. Αν είχαν μια κακή μέρα και έφαγαν αρκετά παραπάνω ή ακόμη και αν έκαναν υπερφαγικό, δεν θα αποβούν στην εύκολη λύση της κάθαρσης. Θα μείνουν με τις ενοχές όσων έφαγαν και θα εκπαιδευτούν να αντιμετωπίσουν τα συναισθήματά τους.
Διαχείριση ενοχών των καθαρτικών μεθόδων
Επειδή στην Βουλιμία οι ενοχές είναι πολλές και βασανιστικές μπορούν να:
- Παίξουν ένα παιχνίδι στον υπολογιστή
- Απολαύσουν ένα μπάνιο
- Μιλήσουν με κάποιον που εμπιστεύονται και γνωρίζει το πρόβλημά τους
- Να κάνουν οτιδήποτε μπορούν ώστε να μην προβούν στη καθαρτική συμπεριφορά
Σημαντικό είναι τα άτομα όταν κάνουν υπερφαγικό να μείνουν με τις ενοχές και τον πόνο που φέρει η λήξη της υπερφαγίας. Αν δεν μπορέσουν να ξεφορτωθούν αυτό που έφαγαν θα μείνουν με την δυσφορία, τις ενοχές, την θλίψη.
Αυτό θα είναι ένα βήμα στο να μην το ξανακάνουν και να ακολουθήσουν ένα πλάνο διατροφής με αρκετές αρχικά παρασπονδίες έως ότου συνηθίσει ο οργανισμός τους.
Με λίγα λόγια, αν μια –δυο φορές ίσως και περισσότερες, μείνει το Βουλιμικό άτομο με τις ενοχές χωρίς να αποβεί σε κάποια καθαρτική συμπεριφορά, σταδιακά θα κόψει από μόνο του αυτή τη βλαβερή συνήθεια διότι δεν θα υπάρχει η λύση της κάθαρσης. Σκεπτόμενο μόνο το πόσο υπέφερε χωρίς την κάθαρση, δεν θα υποβάλλει τον εαυτό του στην ίδια διαδικασία ξανά.
Φυσικά, δεν είναι καθόλου εύκολο να πείσεις ένα άτομο με Βουλιμία να κάνει το παραπάνω. Απαιτούνται συγκεκριμένες τεχνικές ανάλογα την ιδιοσυγκρασία του ασθενή. Αν θέλει να γίνει καλά, αυτό μπορεί να επιτευχθεί και να είναι άκρως αποτελεσματικό.
Χρυσάνθη Κυριακοπούλου
Greek