Την περίοδο 2005-2006 ήρθα σε επαφή με έναν κόσμο αόρατο μέχρι τώρα για μένα. Μέσα από τη θητεία μου στη Μονάδα Εφηβικής Υγείας του Νοσοκομείου Παίδων Αγλαΐα Κυριακού, που υποδέχεται τέτοια περιστατικά και αποτελεί ένα μεγάλο σχολείο για μένα, διαπίστωσα ότι πρόκειται για ένα πρόβλημα που έχει αρχίσει να παίρνει τεράστιες διαστάσεις και στη χώρα μας.
Φέτος το καλοκαίρι, συνειδητοποίησα ότι υπάρχουν πάρα πολλά νέα κορίτσια που οδηγούνται με μαθηματική ακρίβεια στον κυκεώνα αυτής της ασθένειας.
Η Νευρική Ανορεξία είναι μια βαθιά εσωτερική πληγή. Όσο δεν αντιλαμβάνεται η οικογένεια και το ευρύτερο περιβάλλον την ύπαρξή της, εκδηλώνεται με ανυπολόγιστες συνέπειες στο σώμα και το μυαλό. Δεν γίνεται άμεσα και εύκολα αντιληπτή. Οι συνέπειες και τα συμπτώματά της γίνονται ορατά μόνο όταν έχει εξελιχθεί σημαντικά. Πολλές φορές, δυστυχώς, χωρίς επιστροφή. Ας πάρουμε μια ιδέα για το προσωπικό βίωμα μιας νέας γυναίκας όπως μας το περιέγραψε σε μια επιστολή που ήρθε στα χέρια μας. Αγαπήστε το σώμα σας…
“Καλημέρα σας. Είμαι 20 χρόνων και από τα 19 μου έχω προβλήματα διατροφής. Ξεκίνησα με νευρική ανορεξία και κατέληξα στη νευρική βουλιμία. Αρχικά ήμουν φυσιολογική, λεπτή βέβαια (58-60) κιλά με ύψος 1.75 στη συνέχεια και σε σχετικά σύντομο διάστημα έχασα αρκετά κιλά και έφτασα στα 51. Καταλαβαίνετε πως ήμουν αρκετά αδύνατη, τόσο ώστε να μου κοπεί η περίοδος για κάποιους μήνες.
Από εκείνο το σημείο και μετά η ανορεξία άρχισε να εναλλάσσεται με βουλιμικά επεισόδια και γίνονταν όλο και πιο συχνά. Από τον Απρίλιο έως και τον Σεπτέμβριο δεν είχα φάει ούτε μια φορά φυσιολογικά. Ή δεν θα έτρωγα τίποτα για 3 ή και 4 μέρες ή θα έτρωγα τα πάντα. Είχα επιχειρήσει να κάνω και εμετό ανεπιτυχώς, ευτυχώς. Μέχρι το Σεπτέμβριο το βάρος μου είχε επανέλθει στα κανονικά του επίπεδα, χωρίς βέβαια εγώ να θέλω κάτι τέτοιο. Ήμουν 58-60 κιλά και η περίοδος μου ξαναήρθε, όμως εγώ υπέφερα. Ήθελα να χάσω οπωσδήποτε βάρος. Πίστευα πως ήμουν χοντρή.
Και τότε έφθασα στο άλλο άκρο. Για 2 εβδομάδες ήμουν κλεισμένη στο σπίτι κι έτρωγα όλη μέρα. Πήρα 14 κιλά σε 2 εβδομάδες. Είχα φτάσει στο έσχατο σημείο. Τελικά και με την παρότρυνση των δικών μου πήγα σε μια ψυχολόγο. Τώρα, μετά από τόσους μήνες νιώθω καλύτερα. Έχω αρχίσει και να χάνω βάρος. Ο στόχος μου είναι να φτάσω στα παλιά μου κιλά και να σταθεροποιηθώ εκεί.
Η αλήθεια είναι ότι πολλές φορές φοβάμαι πως δεν θα τα καταφέρω. Θέλω να πιστεύω πως εγώ θα βγω νικήτρια από όλο αυτό. Θα ήθελα να κάνω έκκληση στις κοπέλες και ιδιαίτερα στις μικρότερες. Ν αγαπήσουν το σώμα τους όπως είναι με τις ιδιαιτερότητές του. Να μην ξεχνάνε ότι η πραγματική ομορφιά πρέπει να συνοδεύεται και από την υγεία.“
Επιστολές σαν και αυτή της Νανάς μάς έχουν απασχολήσει πάρα πολλές φορές στο παρελθόν. Η Νανά περιγράφει με απόλυτη ακρίβεια το ψυχολογικό δράμα που πέρασαν και που περνούν χιλιάδες νέες κοπέλες, ακόμα και αυτή τη στιγμή που διαβάζετε αυτά τα λόγια. Τόσο στη Νευρική Ανορεξία όσο και στη Νευρική Βουλιμία τα βασικά αίτια είναι κυρίως ψυχογενή. Μια ψυχογενής διαταραχή -που μπορεί να οφείλεται σε πάρα πολλά και διαφορετικά αίτια- έχει ως αποτέλεσμα να προκαλεί στο άτομο μια αλλοίωση της εικόνας τού σώματός του.
Οι ψυχογενείς αιτίες που παραμένουν άλυτες και αδιαπραγμάτευτες για μικρότερο ή μεγαλύτερο διάστημα ωθούν το άτομο προς κάποια υπερβολή. Συγκεκριμένα, εδώ, η εκτόνωση της συναισθηματικής έντασης στρέφεται λανθασμένα προς το σώμα και είτε εκφράζεται μέσω της υπερφαγίας είτε μέσω της ασιτίας. Αυτή η διαστρέβλωση της εικόνας, μέσω του εγκεφάλου, έχει ως επακόλουθο για το άτομο να μην μπορεί να ισορροπήσει μεταξύ του πραγματικού – ορθού και του φανταστικού – επιθυμητού. Αν και το θέμα αυτό χρειάζεται πολύ κουβέντα ακόμα για να αναπτυχθεί, θα θέλαμε να επικεντρωθούμε σε δύο-τρία πολύ συγκεκριμένα σημεία σε αυτή την επιστολή.
Καταρχάς γίνεται σαφές και από τη Νανά ότι χρειάσθηκε βοήθεια από την Ψυχολόγο της μέχρι να της γίνει ξεκάθαρο ότι το σώμα της ήταν ο άτυχος αποδέκτης της αυτοκαταστροφικής μανίας και σαφώς αντιλαμβάνεται πως θα χρειασθεί να λάβει περαιτέρω βοήθεια μέχρι να ξεκαθαρίσει όλα αυτά που της έχουν δημιουργήσει σύγχυση στο μυαλό και την ψυχή της.
Ένα άλλο σημαντικό που αναφέρει η Νανά είναι πως σε ένα συγκεκριμένο βάρος έχασε την περίοδό της. Επίσης, στο ίδιο συγκεκριμένο βάρος της ξαναήρθε. Αυτό πραγματικά θα θέλαμε να μείνει τουλάχιστον στο μυαλό όλων των κοριτσιών που επιζητούν να χάσουν όλο και περισσότερο βάρος. Και στο μυαλό επίσης όλων όσων περιβάλουν αυτά τα κορίτσια. Η περίοδος σε συνάρτηση με το συγκεκριμένο βάρος που χάνεται ή επανεμφανίζεται είναι το σημείο αναφοράς για το κατώτατο επιτρεπτό όριο που επιτρέπεται να φθάσει μια νέα γυναίκα. Από εκεί και κάτω η απώλεια της περιόδου είναι δεδομένη. Οι επιπτώσεις στην υγεία, εάν αυτό διαρκέσει για μεγάλο χρονικό διάστημα, σχεδόν ανεπανόρθωτες.
Όταν το βάρος μειωθεί έστω και ένα γραμμάριο κάτω από αυτό της τελευταίας περιόδου, η ανάπτυξη στις έφηβες κοπέλες διακόπτεται. Μεγάλες μυϊκές ομάδες όπως το συκώτι, η καρδιά, τα νεφρά αποσυντίθενται. Ξεκινάει η αποδόμηση των οστών από ασβέστιο, αυξάνοντας την πιθανότητα οστεοπορωτικών καταγμάτων και ο εγκέφαλος ελαττώνει σημαντικά τις λειτουργίες του. Μέχρι που μπορεί να φθάσει και σε πλήρη έλλειψη επικοινωνίας με το περιβάλλον του.
Αυτό το κομβικό βάρος είναι το σημείο μηδέν το οποίο με κανένα τρόπο δεν πρέπει να ελαττωθεί και είναι απολύτως προσωπικό για κάθε νέα γυναίκα. Αυτό το καθοριστικό βάρος πρέπει να ελέγχεται συνεχώς. Να παραμένει τουλάχιστον σταθερό, προσδίδοντας μια σταθερή και μηνιαία περίοδο με μια καλή -περίπου πενθήμερη- ροή αίματος.
Κρίνεται σημαντικός ο ρόλος του Διαιτολόγου. Ως επαγγελματίας και επιστήμονας υγείας πρέπει να λάβει υπόψη του το ιατρικό ιστορικό και την κλινική κατάσταση του ατόμου. Με υπεύθυνο τρόπο να βοηθήσει τον ασθενή να μην χάσει περισσότερο βάρος και να αντιστρέψει την πορεία. Δυστυχώς όμως, υπάρχει μια μερίδα επιχειρηματιών-εμπόρων «Διαιτολόγων» που στον βωμό του κέρδους είναι πρόθυμοι να δώσουν οποιασδήποτε μορφή δίαιτας, εφ’όσων αυτό επιθυμεί η πελάτισσά τους, αδιαφορώντας για όλες τις επικίνδυνες παρενέργειες.
Ο ρόλος του Διαιτολόγου σε κάθε τέτοια περίπτωση είναι σε πρώτη φάση να σταματήσει τις επερχόμενες συνέπειες από την απώλεια της περιόδου και να καθοδηγήσει τη νέα γυναίκα προς το κατάλληλο βάρος, ώστε να αρχίσει και πάλι να λειτουργεί φυσιολογικά η γυναικεία της φύση.
Στη συνέχεια μέσα από την επαφή, την κουβέντα και την σχέση εμπιστοσύνης που θα αναπτυχθεί, ο Διαιτολόγος θα εκπαιδεύσει, με τον πιο κατάλληλο τρόπο, την νέα γυναίκα ώστε να αποκτήσει ορθές συνήθειες διατροφής και φυσικά πάντα με παράλληλη ψυχολογική υποστήριξη από εξειδικευμένο Ψυχολόγο.
Τέλος, θα θέλαμε να επικεντρωθούμε στην τελευταία φράση – έκκληση της Νανάς προς όλες τις νέες κοπέλες. Απλώς θα θέλαμε να επαναλάβουμε τα λόγια της: «Θα ήθελα να κάνω έκκληση στις κοπέλες και ιδιαίτερα στις μικρότερες να αγαπήσουν το σώμα τους όπως είναι. Με τις ιδιαιτερότητές του, και να μην ξεχνάνε ότι η πραγματική ομορφιά πρέπει να συνοδεύεται και από την υγεία».
Συμφωνούμε απόλυτα μαζί σου, Νανά, και πραγματικά σε ευχαριστούμε για την επιστολή σου και την ευκαιρία που μας έδωσες να σχολιάσουμε ένα τόσο σημαντικό θέμα.
