Είναι η γρήγορη απώλεια κιλών κάτι εφικτό και υγιεινό; Ή είναι ένας μύθος; Τί τελικά ισχύει και ποιά είναι η πραγματικότητα; Ώρα για γνώση και απαντήσεις στις όποιες σου απορίες, φίλε αναγνώστη!
Το σώμα μας αποθηκεύει ενέργεια με δύο τρόπους και μορφές. Ο γνωστότερος και πιό ευδιάκριτος από τους δύο είναι το λίπος, που δεν είναι τίποτα άλλο παρά η απλούστερη μορφή συμπυκνωμένης ενέργειας.
Το σώμα αποθηκεύει ενέργεια με αυτόν τον τρόπο για να μπορέσει να το χρησιμοποιήσει σε περιόδους κατά τις οποίες δεν λαμβάνει επαρκή ποσότητα ενέργειας από τις τροφές για να καλυφθούν οι ανάγκες του.
Ο οργανισμός δε γνωρίζει πότε ή αν θα υπάρξει ανάγκη για ενέργεια, για να υπολογίσει πόση ακριβώς πρέπει να αποθηκεύσει
Έτσι, όποτε δίνουμε στο σώμα μας περισσότερη και παραπανίσια ενέργεια μέσω των τροφών, αυτή αποθηκεύεται στο σώμα. Κυρίως κάτω από το δέρμα, με την μορφή του λίπους, για να χρησιμοποιηθεί όποτε χρειαστεί.
Ας μην ξεχνάμε ότι πριν εκατομμύρια χρόνια που ο άνθρωπος ζούσε από το κυνήγι, πότε έβρισκε τροφή και πότε όχι. Άρα η συσσώρευση του λίπους ήταν πολύ χρήσιμη. Ακόμη και σήμερα που δεν υπάρχει πια τέτοιο πρόβλημα όμως, ο ανθρώπινος οργανισμός λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο.
Γρήγορη απώλεια κιλών: Απλά επικίνδυνη
Κάθε παραπανίσιο κιλό λίπους που υπάρχει στο σώμα μας μπορεί να μας διατηρήσει για 4 τουλάχιστον ημέρες χωρίς να καταναλώσουμε απολύτως καμία τροφή. Αν δηλαδή έχετε 10 κιλά περισσότερα από το ιδανικό σας βάρος, τότε η μόνη οργανική διαφορά από τους άλλους είναι ότι, σε περίοδο πείνας, μπορείτε να αντέξετε περίπου 40 μέρες περισσότερο χωρίς τροφή. Αλλά δεν συνιστούμε να το δοκιμάσετε. Είναι επικίνδυνο.
Η δεύτερη αποθηκευμένη μορφή ενέργειας που υπάρχει στο σώμα είναι το γλυκογόνο, μία σύνθετη μορφή υδατάνθρακα. Αν αναλύσουμε ετυμολογικά τη λέξη, συντίθεται από τις λέξεις ύδωρ (νερό) και άνθρακας (υδατ-άνθρακας). Είναι δηλαδή, μία ένωση που περιέχει νερό και άνθρακες. Η ζάχαρη αποτελεί μία από τις απλούστερες μορφές υδατάνθρακα. Όταν λοιπόν μιλάμε για γλυκογόνο, το μυαλό σας θα πρέπει να πηγαίνει σε μία μορφή αποθήκευσης ενέργειας όπως το λίπος.
Το λίπος αποθηκεύεται κύρια κάτω απ’το δέρμα και γύρω από βασικά όργανά μας, όπως η καρδιά και το συκώτι. Αντίθετα, το γλυκογόνο αποθηκεύεται κυρίως στους μυς του σώματος. Η διαφορά του γλυκογόνου από το λίπος είναι ότι ονομάζεται και “ταχείας καύσεως ενέργεια”, ενώ το λίπος είναι ενέργεια αργής καύσης.
Υποθέστε τώρα ότι βρίσκεστε σ’ένα έρημο μέρος μαζί με τους φίλους σας όπου δεν υπάρχει άμεση επικοινωνία με τον υπόλοιπο κόσμο. Ξαφνικά, κάποιος χρειάζεται άμεση ιατρική βοήθεια, αλλά είναι αδύνατο να μεταφερθεί. Ποιός πιστεύετε ότι θα φτάσει πρώτος στο πλησιέστερο σημείο όπου μπορεί να υπάρξει βοήθεια; Μα, ασφαλώς, ο πιο γρήγορος της παρέας. Κάπως έτσι συμβαίνει και με τον οργανισμό.
Ο οργανισμός αμύνεται απέναντι στην γρήγορη απώλεια κιλών
Όταν αποφασίζετε ξαφνικά να κάνετε δίαιτα, τότε αυτός επιστρατεύει τους διάφορους μηχανισμούς προστασίας που έχει για να αντισταθμίσει τις απότομες αλλαγές που καλείται να αντιμετωπίσει. Μειώνοντας την τροφή, μειώνεται ταυτόχρονα και το ποσό της ενέργειας που εισέρχεται στον οργανισμό.
Το πρώτο πράγμα, λοιπόν, που εξαντλείται όταν ακολουθούμε μια υποθερμιδική δίαιτα είναι η ταχείας καύσεως ενέργεια που περιέχει κάθε οργανισμός, δηλαδή το γλυκογόνο. Η κατανομή του βάρους του στο ανθρώπινο σώμα κυμαίνεται ανάλογα με τη σύσταση και τα προσωπικά χαρακτηριστικά του σώματος κάθε ανθρώπου. Ήρθε λοιπόν η στιγμή να καταλάβετε τι είναι επιτέλους αυτά τα υγρά που χάνετε στην αρχή κάθε δίαιτας με σκοπό την γρήγορη απώλεια κιλών.
Φανταστείτε ότι το γλυκογόνο αποτελείται από πολλές μικρές κόκκινες σφαιρικές “μπάλες” (μόρια). Για να αποθηκευτεί, όμως, μία και μόνο κόκκινη “μπάλα” στο σώμα, έχει την ιδιότητα να θέλει για παρέα 4 άσπρες “μπάλες” μαζί της. Γιατί, όπως είπαμε, το γλυκογόνο είναι μια σύνθετη μορφή “υδατ-άνθρακα”, δηλαδή περιέχει και νερό. Για να αποθηκευτεί, λοιπόν, ένα μόριο γλυκογόνου στο σώμα μας, χρειάζεται απαραίτητα 4 μόρια με νερό. Δηλαδή, σε κάθε κιλό γλυκογόνου που υπάρχει στο σώμα μας, αντιστοιχούν 4 κιλά νερό.
Για θυμηθείτε, πόσα περίπου κιλά χάνετε ή πόσα σας υπόσχονται ότι θα χάσετε την πρώτη βδομάδα που ξεκινάτε μια δίαιτα; Μήπως είναι από 3 έως 5 κιλά; Και γιατί, άραγε, δεν συνεχίζεται αυτή η γρήγορη απώλεια κιλών την δεύτερη ή την τρίτη βδομάδα;
Αυτό που θα πρέπει να γνωρίζετε είναι πως θαύματα δε συμβαίνουν από τη μια στιγμή στην άλλη και πως η μητέρα φύση έχει προνοήσει πολύ πριν από μας να εφαρμόζονται οι νόμοι που την διέπουν.
Για να εξαντληθούν τα επίπεδα του γλυκογόνου από το σώμα μας απαιτείται χρονική διάρκεια 5 έως 7 ημερών. Το συνολικό βάρος που χάνουμε μπορεί εύκολα να υπολογιστεί, αρκεί να κάνουμε την απλή πρόσθεση:
1 Kgr γλυκογόνο + 4 Kgr νερό = 5 Kgr βάρους σώματος
Αυτά είναι, λοιπόν, τα περιβόητα υγρά για τα οποία έχουν σχεδιαστεί ένα σωρό περίτεχνα σχέδια για το πόσο γρήγορα μπορούν να χαθούν.
Αλλά, προσέξτε εδώ κάτι πολύ σημαντικό. ‘Οπως το λέει και η ίδια η λέξη είναι υγρά και όχι λίπος, που είναι ο απώτερος στόχος κάθε σοβαρής δίαιτας. Αυτό το άτιμο περιμένει πότε θα αδειάσει ο οργανισμός από το γλυκογόνο και τα υγρά του. Μόνο τότε φιλοτιμείται να αρχίσει να αδειάζει και αυτό από τις αποθήκες του τα περιττά παχάκια.
Γρήγορη απώλεια κιλών: Μύθος;
Θα έχετε παρατηρήσει, άλλωστε, ότι όσες δίαιτες χαρακτηρίζονται “γρήγορες” σας συνιστούν να τις εφαρμόσετε από 7 έως, πολύ σπάνια, 10 ημέρες. Ακριβώς, δηλαδή, όσο απαιτείται για να εξαντληθούν πλήρως τα αποθέματα του γλυκογόνου και των υγρών που το συνοδεύουν.
Στην συνέχεια, ό,τι και να κάνετε, η ασφαλέστερη ποσότητα βάρους που μπορείτε να χάνετε σε διάστημα ενός μήνα είναι τα 4 με 5 κιλά. Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις, όπου έχουμε άτομα με βάρος άνω των 100 κιλών και μόνο για τα συγκεκριμένα άτομα, μπορούμε να πετύχουμε λίγο μεγαλύτερη απώλεια βάρους. Τότε συμβάλλουν και άλλοι παράγοντες που κι’αυτοί, όμως, είναι πάντοτε απολύτως προκαθορισμένοι από τους νόμους της φύσης.
Για παράδειγμα, όταν σε μια δίαιτα σας συνιστούν την πλήρη αποχή από το αλάτι, δημιουργείται μια ανακατανομή της ισορροπίας των μετάλλων. Η συνέπεια είναι να υπερλειτουργούν τα νεφρά και να αποβάλουν μεγάλες ποσότητες ούρων. Αυτή η απώλεια, εμφανίζεται ως απώλεια βάρους.
Το φαινόμενο αυτό άλλοτε είναι επιθυμητό και άλλοτε όχι. Η ισορροπία αυτή αποκαθίσταται με την προσθήκη αλατιού στο φαγητό ή με την κατανάλωση τροφίμων που περιέχουν αλάτι.
Ένα πολύ σημαντικό σημείο που πρέπει να προσέξετε είναι η απειλή που παραμονεύει την καλαίσθητη εμφάνιση του σώματός σας. Το γλυκογόνο, όπως είπαμε, είναι αποθηκευμένο κύρια στους μυς και μαζί του και το νερό. Όταν λοιπόν από το σώμα χάνουμε πολλά υγρά, παρουσιάζεται χαλάρωση στους μυς με συνέπεια την ανεπανόρθωτη εμφάνιση ραγάδων.
Γι’αυτό, όταν εφαρμόζει κανείς παρόμοιες δίαιτες, πρέπει να πίνει τουλάχιστον 6 με 8, ποτήρια υγρά την ημέρα. Πρέπει δηλαδή να αναπληρώνει ένα μέρος του νερού που χάνεται, ώστε να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης ραγάδων στο σώμα.
Το 90% των περιπτώσεων εμφάνισης ραγάδων, παρουσιάστηκε ύστερα από γρήγορη απώλεια κιλών
Η γρήγορη απώλεια κιλών επηρέαζει ακόμα και τον εγκέφαλο
Ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί για ενέργεια μόνο υδατάνθρακες. Αν τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα πέσουν πολύ χαμηλά, λόγω εξάντλησης του γλυκογόνου, τότε παρατηρούνται:
- Ζαλάδες
- Αίσθημα κόπωσης
- Μειωμένη μνήμη
- Γενική εξασθένηση του οργανισμού
Ένας ακόμη λόγος, λοιπόν, που δεν πρέπει να εφαρμόζονται αυτές οι δίαιτες για πολύ καιρό είναι διότι προκαλείται κατάπτωση του οργανισμού. Ταυτόχρονα, στερείστε πλήθος θρεπτικών συστατικών, καθώς οι δίαιτες αυτές αποκλείουν κάθε τροφή που είναι πλούσια σε υδατάνθρακες. Οι δίαιτες αυτές είναι πλούσιες σε πρωτείνη και λίπη, αλλά δεν περιέχουν καθόλου υδατάνθρακες για όλους τους παραπάνω λόγους.
Τί γίνεται μετά την γρήγορη απώλεια κιλών;
Έστω, λοιπόν, ότι πετύχατε να χάσετε τα 4 ή 5 κιλά στις λίγες αυτές μέρες. Ξέρετε τι θα συμβεί αν, μετά φάτε έστω και ένα γλυκό πλούσιο σε ζάχαρη, όπως μια πάστα;
Ο οργανισμός σας θα απορροφήσει ταχύτατα τους πολύτιμους γι’ αυτόν υδατάνθρακες. Θα ξαναγεμίσει γρήγορα τις αποθήκες του με γλυκογόνο, και μαζί μ’αυτό, και όλο το νερό που του χρειάζεται για να πραγματοποιήσει αυτήν την διαδικασία. Και όσο μεγαλύτερη ήταν η στέρηση που του έγινε, τόσο περισσότερο εξασφαλίζει τα αποθέματά του. Γι’αυτό, να μην παραξενεύεστε πλέον, όταν τα κιλά που ξαναπαίρνετε είναι συνολικά περισσότερα από αυτά που χάσατε, με αποτέλεσμα το βάρος σας μετά την δίαιτα να είναι τελικά μεγαλύτερο από αυτό που είχατε πριν!
Η πραγματική δίαιτα ξεκινάει, λοιπόν, μετά την πρώτη εβδομάδα, όσο δύσκολο κι αν σας είναι να το χωνέψετε αυτό, και τότε είναι που πρέπει να ισχυροποιήσετε τη θέλησή σας για να πετύχετε τους πραγματικούς σας στόχους που είναι το λίπος και όχι τα υγρά. Αυτά, έτσι κι αλλιώς θα χαθούνε, άλλοτε λιγότερα και άλλοτε περισσότερα.
Μερικά από τα συχνότερα προβλήματα που παρατηρούνται από μη ισορροπημένες δίαιτες είναι:
- Κατάθλιψη και άγχος
- Πονοκέφαλοι, έντονες ζαλάδες και γενική αδιαθεσία
- Ξηροδερμία – τριχόπτωση
- Ορμονικά προβλήματα και διατάραξη θυρεοειδούς αδένα
- Διακοπή της περιόδου ιδιαίτερα σε νεαρές κοπέλες
- Πρόωρη εμμηνόπαυση
- Στειρότητα
- Μειωμένη αντοχή στο κρύο
- Υπογλυκαιμία
- Αναιμία
- Πεπτικές διαταραχές
- Εύθραυστα οστά
- Βουλιμία
- Διατάραξη του νευρικού συστήματος με συνέπεια πολλά και έντονα νεύρα
- Αδυναμία συγκέντρωσης και χαμηλή πνευματική επίδοση
- Αυξομειώσεις βάρους και παχυσαρκία
- Χαμηλή αυτοπεποίθηση και αρνητική εικόνα σώματος
- Ταχύτατη επαναφορά στο αρχικό βάρος ή περισσότερα κιλά από αυτά που είχαμε πριν αρχίσουμε την δίαιτα
Ποιός μπορεί να σας βοηθήσει πραγματικά
O σωστός αλλά και ασφαλής τρόπος για να χάσετε σίγουρα και οριστικά βάρος είναι η εφαρμογή ενός σωστά επιλεγμένου προγράμματος, σχεδιασμένο για τις προσωπικές σας ανάγκες.
Απευθυνθείτε σε κάποιον εξειδικευμένο θεραπευτή με εμπειρία στις Διατροφικές Διαταραχές. Εξασφαλίστε ότι ο επιστήμονας που θα σας καθοδηγήσει κατανοεί τις ανάγκες σας.
Σας προτρέπω να αναζητήσετε έναν Διαιτολόγο-Διατροφολόγο εκπαιδευμένο στις Διατροφικές Διαταραχές από το Κέντρο Εκπαίδευσης & Αντιμετώπισης Διατροφικών Διαταραχών.
Στην ιστοσελίδα του ΚΕΑΔΔ, μπορείτε να βρείτε τον επιστήμονα που θα σας εξυπηρετήσει Master Practitioner in Eating Disorders ώστε η επόμενη προσπάθεια σας να μην είναι απλά μια προσθήκη ενός αδυνατιστή στο βιογραφικό σας.
